- Συγγενείς από τον Πατέρα

I. Οι Συγγενείς από τον Πατέρα μου:

Με το σόι του πατέρα μου είχαμε αραιότερες επαφές, κυρίως σε γιορτές, γενέθλια και σε άλλες οικογενειακές συναθροίσεις, καθώς έπρεπε να πηγαίνουμε με λεωφορεία πολύ μακρύτερα από τους Αγίους Αναργύρους.

Σταχυολογώντας τις κυριότερες αναμνήσεις μου τις παρουσιάζω πιο κάτω.

-Η γιαγιά Ελένη
 Στο σπίτι μας έμενε η γιαγιά η Ελένη, μητέρα του πατέρα μου. Είχε μείνει χήρα από πολύ νωρίς, έχοντας τρία μικρά παιδιά να αναθρέψει. Ο άνδρας της, παππούς Θόδωρος,πέθανε σε ηλικία 36 χρόνων.΄Οπως έλεγε,τα μεγάλωσε με κόπους και στερήσεις, τους έδωσε όμως τα αναγκαία εφόδια και έτσι μπόρεσαν να αποκατασταθούν οικογενειακά και επαγγελματικά. Τη θυμάμαι να κρατά πάντοτε μπαστούνι, να έχει μαύρο μαντήλι στο κεφάλι της και να είναι αυταρχική. Συνέχεια διάβαζε, οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια της, από βιβλία, περιοδικά, διαφημιστικά της εποχής και κυρίως εφημερίδες. Γινόταν σωστή μάχη με τη γιαγιά, το ποιος θα πρωτοδιαβάσει την εφημερίδα.

Κάθε βδομάδα χανόταν από το πρωί, χωρίς ποτέ να λέει που πηγαίνει. Αόριστα έλεγε ''πάω μια βόλτα στην Ομόνοια''. Ερχόμενη μας έλεγε τα καθέκαστα από τη φιλενάδα της την Παπαοικονόμου ή από τη βαφτιστήρα και ανιψιά της Ζωίτσα Τσιρκώνι (ήταν κόρη της αδελφής της Ευανθίας Δέδε) ή από την ανιψιά της Μαρίκα Κολοβού (κόρη μιας άλλης αδελφής της που δεν ζούσε) ή από τους γιούς της Γρηγόρη και Δημήτρη (Μίμης).

  

Η γιαγιά είχε μεγάλη αδυναμία στο μεγάλο της γιό, το θείο Γρηγόρη. Αυτός, την περίοδο που εργαζόταν ως εισπράκτορας στα λεωφορεία, ερχόταν τακτικά στο σπίτι μας, στα ρεπό και στις ''κατσαρές'' του. Πάντοτε η γιαγιά τον ρωτούσε αν φορούσε μακριά σώβρακα και μάλλινες φανέλες. Και εμείς γελάγαμε με τις αστείες και αποστομωτικές απαντήσεις του θείου. Ο θείος Γρηγόρης, ήταν πολύ ευχάριστος τύπος. Κάθε εμπόδιο και κάθε δυσκολία την αντιμετώπιζε με αστεία, ανέκδοτα και γέλια. ΄Οσοι συγγενείς τον είχαν πετύχει την ώρα της δουλειάς στο λεωφορείο, μας έλεγαν για την ατμόσφαιρα που δημιουργούσε με αστεία, γνωμικά και τα γέλια ασταμάτητα.΄Ηταν τότε που ο εισπράκτορας του λεωφορείου καθόταν σε κάθισμα στην πίσω πόρτα, αλλά και εκφωνούσε τις στάσεις με μικρόφωνο. Και όσοι είχαν όρεξη το...παραχρησιμοποιούσαν ''προς τέρψιν των επιβατών'', όπως θα έλεγε ο θείος Γρηγόρης. Η μητέρα μου πάντα του είχε ένα μπουκάλι ρετσίνα, καθώς του είχε ιδιαίτερη αδυναμία. Και εκείνος μας εξιστορούσε τα κατορθώματα της μικρής τότε του κόρης του, της Ειρήνης. Και η γιαγιά, καθώς, η αγαπημένη της εγγόνα ήταν η Ελένη για την οποία δεν έλεγε τίποτε ξεσπάθωνε. ''Το Ρενάκι να μη το παραχαϊδεύεις. Να του δίνεις και καμιά ξυλιά''.Η γιαγιά Ελένη με υπεραγαπούσε, αλλά η ξαδέλφη μου Ελένη, του θείου Γρηγόρη, ήταν η συμπάθειά της. 

Αδυναμία όμως έδειχνε και στο μικρότερο γιό της το Δημητρό, όπως τον φώναζε.Ο θείος Μίμης, καθώς ήταν αξιωματικός του στρατού συνήθως κάθε τρία χρόνια βρισκόταν οικογενειακώς και σε άλλη πόλη. Η γιαγιά Ελένη θυμάμαι ότι πήγε για λίγο καιρό όταν ο θείος Μίμης ήταν στο Λαγκαδά και στην Καστοριά.

Η γιαγιά Ελένη, διάβαζε πάρα πολύ. Ξεσκόνιζε εφημερίδες και περιοδικά. Επίσης, αυτή μου έμαθε να πίνω καφέ. Όταν διάβαζα στο γυμνάσιο ερχόταν στο δωμάτιό μου και μου έλεγε '' σου έχω ετοιμάσει ένα καφεδάκι για να κάνεις διάλειμμα''. Καθώς ήταν υπερπροστατευτική με μένα, πείσμωνε την αδελφή μου.Τις ζητούσε να μου φέρνει νερό, κάποιο φρούτο και συνήθως …….τρωγόντουσαν. Και η μητέρα μου τρωγότανε λίγο με τη γιαγιά Ελένη. Καθώς η γιαγιά, έφευγε χωρίς να λέει που πηγαίνει, σηκωνόταν τη νύχτα για να πάρει κάτι να φάει από το ψυγείο,έκανε φασαρία ξεφυλλίζοντας εφημερίδες και περιοδικά το μεσημέρι όταν πέφταμε να κοιμηθούμε. Μία φορά που κάναμε διακοπές στην Εκάλη στο αμπέλι του Μουστάκη,η γιαγιά ένα μεσημέρι ψαχούλευε τις εφημερίδες και έκανε πολύ φασαρία. Η μητέρα μου μόλις είχε τελειώσει με τα πιάτα και την κουζίνα και έπεσε να ξεκουραστεί. Με τα χρατσ-χρουτσ της γιαγιάς εκνευρίστηκε και φωνάζει ''επιτέλους δεν θα μπορέσουμε να κοιμηθούμε σήμερα''. Την επόμενη μέρα η γιαγιά έφυγε για την Αθήνα. Γύρω στα 1960 η γιαγιά αρρώστησε με στηθάγχη. Τα φάρμακα βουνό, αλλά πόναγε πολύ στην καρδιά της. Θυμάμαι τότε ότι μόλις είχα μπει στο πανεπιστήμιο (1960) και το είχε μεγάλο καμάρι. Το έλεγε σε όλους, γνωστούς και άγνωστους. Και με ρώταγε τα καθέκαστα κάθε μέρα σχετικά με τα μαθήματα και τα εργαστήρια. ΄Εφυγε για πάντα το 1961, ένα μεσημέρι, μόλις είχαμε φάει. Από το σπίτι μας μέχρι την εκκλησία των Αγίων όπου την ψάλανε, εμείς τα εγγόνια της μεταφέραμε το φέρετρό της. Η γιαγιά, είχε αφήσει για τα παιδιά της μια πολύ ωραία επιστολή, ως διαθήκη, καθότι δεν είχε κάποιο περιουσιακό στοιχείο να τους μοιράσει. 

Η γιαγιά Ελένη ήταν από το ΄Αργος και ο πατέρας της, Γρηγόρης Κακολύρης από τη Ζάκυνθο. Στην Αθήνα είχε τρεις αδελφές. Ζούσαν τότε η Ευανθία Δέδε που έμενε στον Άγιο Γιώργη στο Μεταξουργείο και η Ζαφειρία Κατσουλίδη που τη γνώρισα τυφλή από γλαύκωμα και έμενε στην οδό Ρόδου και Δυρραχίου στα Σεπόλια.
Η γιαγιά είχε και άλλες αδελφές που είχαν πεθάνει νωρίς  και δεν τις είχα γνωρίσει ( Διαμάντω, Πάτρα,…). Μία από αυτές, είχε παιδιά τη Μαρίκα Κολοβού και την Ελένη Τσόχλα που έμεναν στο Περιστέρι. Η Ευανθία ήταν παντρεμένη με το Χρήστο Δέδε. Ο μπάρμπα Χρήστος ο άνδρας της, τραγουδούσε αμανέδες στις παραστάσεις καραγκιόζη και του άρεσαν τα ωδικά πουλιά που τα έπιανε με ιξόβεργες και τα διατηρούσε μέσα σε κλουβιά. Τα παιδιά τους ήταν ο Βαγγέλης, η Ζωίτσα, ο Γιάννης, η Πόπη, η ΄Ελλη , η Ευσταθία που πέθανε γύρω στα είκοσι και ο Γρηγόρης. Η Ζαφειρία, παντρεμένη με το φούρναρη Γιώργο Κατσουλίδη (ήταν από την ΄Ηπειρο και τον έλεγαν σπαγκοραμμένο) είχε μία κόρη τη Κατίνα, με σύζυγο το Νίκο Καπέλα. Αυτή ερχόταν τακτικά στο σπίτι μας μέχρι τα γεράματά της και ήταν η αγαπημένη ξαδέλφη του πατέρα μου. Και η Μαρίκα Κολοβού ερχόταν τακτικά στο σπίτι μας και έλεγε πολλά αστεία. Εμείς πηγαίναμε σε γιορτές στο σπίτι των Τσόχλα στο Περιστέρικαι της Μαρίκας στην Ανθούπολη, με τα πόδια από τους Αγίους, μέσα από το σημερινό Μπουρνάζι. 

Η γιαγιά Ελένη πήγαινε 2 με 3 φορές το χρόνο στα ανίψια της στο Άργος. Εκεί κατοικούσαν τα παιδιά από δύο αδελφές της που είχαν πεθάνει πολύ νωρίς. Από τη Διαμάντω (;) που είχε παιδιά τον Κώστα και το Γρηγόρη Μπαλάσκα που έμεναν στο χωριό Λάλουκα του Άργους, και από την άλλη αδελφή της την Πάτρα (;) που είχε παιδιά την Ελπίδα Πηλικίγκου και τον Κώστα Ξιξή (έπινε πολύ κρασί και όσες φορές τον είχα συναντήσει ήταν πάντοτε μεθυσμένος) που έμεναν μέσα στο Άργος και το Μήτσο Ξιξή που έμενε στη Νεμέα (θυμάμαι ότι είχαμε πάει στο σπίτι του). Ένα από τα παιδιά του Μήτσου, ερχόταν τακτικά στο σπίτι μας, καθώς υπηρετούσε στην αεροπορία, κάπου κοντά στην Αθήνα.

- Οικογένεια θείου Γρηγόρη

Όπως είπαμε ο θείος Γρηγόρης ερχόταν πολύ τακτικά στο σπίτι μας. Όλη η οικογένεια (Θεία Άννα και οι ξαδέλφες Ελένη και Ρένα) μας επισκεπτόταν κυρίως σε γιορτές. Την Ελένη, αλλά και την Ειρήνη τις είχαμε μαζί μας μερικές φορές κατά τις καλοκαιρινές διακοπές. Πολύ αργότερα η μητέρα μου έπαιρνε στη Ραφήνα για μερικές μέρες και την κόρη της Ελένης την Αννίτα. Θυμάμαι την Ελένη στην Πεντέλη που ήταν μαρτυριάρα. Τότε είχαμε ένα ''φανάρι'' το λέγανε, με σήτα για να παίρνουν αέρα τα φαγητά και για να μη χαλάνε. Εγώ, κυνηγώντας μια σφίγγα, που περιτριγύριζε το φανάρι, με ένα μαχαίρι σχίζω τη σήτα. Πολύ στεναχώρια η μητέρα μου. Και είπε να μην πούμε τίποτα στον πατέρα μου όταν θα ερχόταν το βράδυ. Αλλά η Ελένη,μόλις τον αντίκρισε το βράδυ του λέει. ''δεν σου λέμε τη ζημιά έκανε ο γιός σου''. Παλαιότερα, ο θείος Γρηγόρης έμεναν στη Χαραυγή της Ηλιούπολης.Αργότερα, όταν δούλευαν θείος και θεία στα εριουργία πήγαν στη Νέα Ιωνία, κοντά στο σταθμό του ηλεκτρικού στον Περισσό. Θυμάμαι τότε ότι από μακριά βλέπαμε μια τεράστια ανυψωμένη δεξαμενή (υπάρχει και σήμερα πάνω από το νοσοκομείο της Αγ.΄Ολγας). Αργότερα, η Ελένη κέρδισε το εθνικό λαχείο και αγόρασαν ένα οικόπεδο στην Αλσούπολη, Ν. Ιωνίας, οδός Μακεδονίας, κοντά στο κέντρο διασκέδασης Παναιτώλιο. Πολύ αργότερα έκτισαν ένα σπίτι, ένα δεύτερο σπίτι που έμεναν ο θείος και θεία και μπροστά στο τριώροφο, όπου σήμερα μένουν η Ελένη, η Ειρήνη και η Γκέλυ, κόρη της Ειρήνης. Πάντοτε στο σπίτι τους ο θείος Γρηγόρης και η θεία Άννα είχαν γνωστούς, φίλους και συγγενείς. Μεζές κα καλό κρασί στην ημερήσια διάταξη. Ανοιχτόκαρδοι, ανοιχτόκαρδοι, ανοιχτόκαρδοι. Τους έμοιασαν πολύ η Ελένη κα ο άντρας της ο Γιάννης Απέργης.

- Οικογένεια θείου Μίμη

Ο θείος Μίμης (Μήτσο το έλεγαν στο σόι της γυναίκας του) και η θεία Ευαγγελία, αρχικά έμεναν στη οδό Αχαρνών και Βουρδουμπά στα κάτω Πατήσια. Αυτό το σπίτι το θυμάμαι πολύ καλά. Είχε μια μεγάλη αυλή με μια τεράστια μουριά. Εκεί έμεναν οι Μανωλάδες (η Μαρία Μανωλά, μητέρα της Ευαγγελίας μαζί με τα πολλά παιδιά της) και η γιαγιά Ελένη με το Γρηγόρη (πριν παντρεφτεί). Τους επισκεφτόμαστε συχνά, καθώς από τη γιαγιά τη Φραντζέσκα ήταν πολύ κοντά. Θεοφιλά, Βουτηρά, Παπαντωνίου, Βικέλλα, Μηλιαράκη, Νιρβάνα, Αργυρόπουλου, Βουρδουμπά, Αχαρνών. Θυμάμαι, ότι στην οδό Νιρβάνα ήταν ο φούρνος του Μαργαρίτη που είχε ηπειρώτες εργάτες που τραγούδαγαν. Μου λέει η μητέρα μου ότι κοντοστεκόμαστε εκεί για να ακούσω τα ηπειρώτικά τραγούδια τους Και τα μάθαινα την άλλη στιγμή. ΄Ισως, αυτό το παιδικό βίωμα, ήταν η αιτία που μου αρέσουν αρκετά τα ηπειρώτικα τραγούδια και η ΄Ηπειρος ειδικότερα. Στην οδό Βουρδουμπά έμενε η οικογένεια Λούμου(Σταυρούλα, Γιώργος και τα παιδιά τους) που ήταν γειτόνισσα και φιληνάδα της γιαγιάς Ελένης. Από εκείνη την εποχή θυμάμαι συνομήλικα-μικρά τα ξαδέλφια μου Θόδωρο και Στέλιο που έπιναν πολύ κατσικίσιο γάλα, ενώ εγώ με τίποτα. Αργότερα,εγκαταστάθηκαν στο πρώτο τους σπίτι στο Γαλάτσι, οδός ΄Υδρας (;) και μετά στο άλλο σπίτι οδός Ρόδου. Ο θείος Μίμης ήταν μανιώδης με τις τριανταφυλλιές. Γεμάτη η αυλή τους από λουλούδια. Και εμείς παίζαμε στον κήπο και στο υπόγειο. Θυμάμαι που έλεγαν ότι όταν έσκαβαν για το βόθρο του σπιτιού βρήκαν μια τρύπα μέσα στα βράχια της αυλής. Και ο εργολάβος τους είπε ότι ποτέ δεν θα χρειαστείτε να αδειάσετε το βόθρο. Ο θείος Μίμης, ψιλόλιγνος, με μειλίχιο χαμόγελο, και να μας λέει ιστορίες από το στρατό,......και για τους ''μπακλαβάδες'' των στρατιωτικών αυτοκινήτων. Τον καμάρωνα ιδιαίτερα. Η θεία Ευαγγελία, με καλοσύνη πάντοτε μας έδινε συμβουλές,....... συμβουλές. Οι επισκέψεις μας στο σπίτι τους δεν ήταν συχνές, καθώς ο θείος ως αξιωματικός του στρατού κάθε τρία χρόνια υπηρετούσε και σε άλλο μέρος και συνήθως τον ακολουθούσε όλη η οικογένεια. Μου έχει μείνει πολύ χαραγμένο στις θύμισές μου, αργά ένα βράδυ, όταν μας πήραν τηλέφωνο για να μας πουν για τον πρόωρο χαμό του, σε ηλικία 49 ετών. Δεν φαντάζεστε το τι....... έγινε! Θυμάμαι ότι τους συμπαραστάθηκε πολύ ο θείος τους ο Γιώργος Μανωλάς, αδελφός της θείας Ευαγγελίας. Τώρα, η θεία Ευαγγελία είναι κατάκοιτη στο σπίτι της, ο Στέλιος μένει από πάνω στον τρίτο όροφο, και ο Θόδωρος στη Ραφήνα.Το 2011, μας άφησε χρόνους η θεία Ευαγγελία. Αμέσως μετά το θάνατό της, πέθαναν και τα αδέλφια της Γιώργος Μανωλάς και η Καλλιόπη Κολοκοτρώνη.

Και μια αφήγηση για να δούμε το πόσο μακριά αλλά και το πόσο κοντά μπορεί να βρεθούνε οι άνθρωποι. Όταν η μητέρα μου, τα τελευταία της δυο χρόνια έμενε στο γηροκομείο της καθολικής εκκλησίας στην Αγία Παρασκευή, γνώρισε μία άλλη τρόφιμο την κυρία Μαρία. Αυτή έμενε Βουρδουμπά και Αχαρνών στα Κάτω Πατήσια, γνώριζε πολύ καλά και ήταν, όπως έλεγε, φίλες με τη θεία την Ευαγγελία, ενώ θυμόταν και τη Μαρία Μανωλά (μητέρα της θείας Ευαγγελίας), τη Στέλιενα, όπως έλεγε, που οι γείτονες τη φώναζαν για να βάζει ‘’κοφτές’’ βεντούζες στα κρυολογήματά τους. Λοιπόν αυτή η κυρία Μαρία στο γηροκομείο, ήταν παντρεμένη με το Στέφανο Γεωργαντά που ήταν φίλος και με το σόι των Μανωλά, με τον πατέρα μου και τα αδέλφια του και το θείο Αργύρη Κουρούπη. Έλεγε μάλιστα, ότι τον ‘’φάγανε’’ στα τότε ταραγμένα χρόνια 1945-1950. Της είχα μάλιστα δείξει και κάποιες παλιές φωτογραφίες του πατέρα μου με κάποιους φίλους του από τα Κάτω Πατήσια, αλλά δεν μπορούσε να αναγνωρίσει κανένα.

 

- ΄Αλλοι θείοι, ξαδέλφια και γνωστοί

Από το σόι του πατέρα μου είχαμε ιδιαίτερες σχέσεις με τον ξάδελφό του Κώστα Κουσουρή (σόι του πατέρα του), τη ξαδέλφη του Μαρία Μπετχαβά (σόι του πατέρα του), το ξάδελφό του Γρηγόρη Δέδε (σόι της μητέρας του), το ξάδελφό του Κώστα Μπαλάσκα (σόι της μητέρας του) και το ξάδελφό του Βαγγέλη Δέδε (σόι της μητέρας του). Επίσης με τις ξαδέλφες του (σόι της μητέρας του) Μαρίκα Κολοβου και Κατίνα Καπέλα.

Ειδικότερα, είχαμε τακτικές επισκέψεις, πέρα από γιορτές και γενέθλια, με το ξάδελφο του πατέρα μου τον Κώστα Κουσουρή, τη γυναίκα του Ευαγγελία και τα παιδιά τους Σπύρο και Σταμάτη. Θυμάμαι το σπίτι τους στον Υμηττό, οδός Αδραμυτίου. Αυλή με λεμονιές, μια τεράστια αράχνη φυτό μέσα στο σπίτι και ο παππούς Σταμάτης με τις χιώτικες βράκες και την τάβλα με τα τσιγάρα που τα πουλούσε στην πλατεία. Τη γιαγιά τους, τη Δεσποινούλα (αδελφή της θείας Ευαγγελίας), τον θείο τους το Γιώργο Καρατζά, αργότερα τον Ακπάση (άνδρα της Δεσποινούλας) με τα αστεία του και άλλους συγγενείς τους. Και ανεβαίναμε στην ταράτσα του σπιτιού τους για παιχνίδι και σκανταλιές. Σφεντόνες με δίπροκα για τις γάτες, πειράγματα στους γείτονες και άλλα.

΄Οταν ερχόντουσαν στο σπίτι μας στους Αγίους, θυμάμαι τα ξαδέλφια μου να μένουν εκστασιασμένα με το σιδηρόδρομο που περνούσε από τη γειτονιά. Πριν πάρουμε τα οικόπεδα, εμείς και αυτοί, στη Ραφήνα, πηγαίναμε αρκετές φορές εκεί.Το Σεπτέμβρη τρέχαμε μέσα στα αμπέλια για να βρούμε κάποια ΄΄κουδούνια΄΄, την Καθαρή Δευτέρα πετάγαμε αητό και κάποια χειμωνιάτικα Κυριακής μεσημέρια τρώγαμε θαλασσινά στη Ραφήνα. Οι συμβουλές και οι ..... συνταγές του θείου Κώστα ήταν.......΄΄νόμοι΄΄ απαράβατοι για τη μητέρα μου. Αργότερα, μεγαλύτεροι πλέον,αμίμητες ήταν οι πλάκες του ξάδελφου Σπύρου, στη θάλασσα, στη Ραφήνα, στους Καζάζηδες, στους Σαρήδες και σε άλλους γνωστούς και φίλους.

Και με την οικογένεια της Μαρίας και του Γιώργου Μπετχαβά ήταν οι δικοί μου πολύ δεμένοι.΄΄Πακιακιό΄΄ έλεγε ο θείος Γιώργος τη μητέρα μου, ενώ με τον πατέρα μου κτυπούσαν τις καράφλες τους. Εκδρομές στη Λούτσα, στο Φάληρο και αλλού. Θυμάμαι το πατρικό σπίτι της θείας Μαρίας, στη οδό Εκαταίου, Ν.Κόσμο. Μια μεγάλη μουριά,το θείο Θοδωράκη που ήταν ξυλογλύπτης επιπλοποιός και παρέδιδε μαθήματα πιάνου σε παιδιά και μεγαλύτερους Λέγεται ότι με το θείο Κώστα ήταν δινοί κολυμβητές...και πάντοτε γυρνούσαν από τη θάλασσα με ......τα φρούτα της (π.χ.αχινοί, κολλιτσίδες, καλόγνωμες, ....). Αργότερα, πήγαν στο δικό τους σπίτι,οδός Νοταρά, Μπραχάμι, που είχε μπροστά ένα δενδρώδες Αλεξανδριανό. Επάνω έμενε η ξαδέλφη η Χρυσάνθη με τον άνδρα της το Μίμη Αξιώτη και τα παιδιά τους και κάτω θείος, η θεία, τα ξαδέλφια Γιάννης και Λάμπρος και πολλές φορές βρίσκαμε εκεί και τη γιαγιά Ολυμπία. Η μητέρα μου είχε ιδιαίτερο δέσιμο με τη Μαρία και υπεραγαπούσε τον Κώστα.
Εξάλλου, θυμάμαι το μαγαζί του θείου Κώστα (ηλεκτρολογικά) και του θείου Σωτήρη (υδραυλικά) που βρισκόταν στην αρχή της οδού Βουλιαγμένης. Απέναντι, έμενε η άλλη ξαδέλφη του πατέρα μου η Παναγιώτα Περγάμαλη, με τον άνδρα της Γιώργο και τα παιδιά τους Νίκο, Ελένη, Δέσποινα και Αποστόλης. Ο Νίκος ο Περγάμαλης, φίλαθλος του Παναθηναϊκού, ερχόταν αρκετά συχνά στο σπίτι μας. Μας εκτιμούσε ιδιαίτερα. Όταν ερχόταν, τρώγαμε νωρίς την Κυριακή, γιατί μετά με πήγαινε στο γήπεδο της Λεωφόρου. Μετά παντρεύτηκε έκανε παιδιά και χαθήκαμε. Πολύ αργότερα τον είχα συναντήσει να εργάζεται στο Πρατήριο λιπασμάτων της Αγροτικής Τράπεζας στο Χολαργό. Ο θείος Σωτήρης, ήταν επιβλητικός, μεγαλόσωμος με βροντερή φωνή και έδινε συμβουλές στο γιό του Σπύρο που τον βοηθούσε στις υδραυλικές εργασίες. Όμως,ήταν σχεδόν τυφλός, από ατύχημα κατά τη διάρκεια της κατοχής. Γυναίκα του ήταν η θεία Αντωνία από τα Χανιά. Ακόμη θυμάμαι το πρώτο τους σπίτι στην Εκαταίου,μόλις είχε γεννηθεί η ξαδέλφη η Ολυμπία. Αργότερα, εγκαταστάθηκαν στο δικό τους σπίτι, απέναντι από την εκκλησία Παναγίτσα, στη λεωφόρο Βουλιαγμένης στο Μπραχάμι. Το οικόπεδο για την εκκλησία το είχε δωρίσει ο παππούς τους ο Σπύρος Σταματίου, πατέρας της θειάς Ολυμπίας. Επίσης είχαμε πάει και το εξοχικό τους σπίτι στη Λούτσα, επάνω στο βουνό.

- Συγγενείς από το ΄Αργος

Είχαμε αναπτύξει αρκετές σχέσεις με τους συγγενείς της γιαγιάς Ελένης, στο ΄Αργος. Ιδιαίτερη όμως ήταν η σχέση του πατέρα μου και της μητέρας μου με τον Κώστα και την Αντριανή Μπαλάσκα, στο χωριό Λάλουκα, 5χιλιόμετρα ανατολικά από το ΄Αργος. ΄Ενα χωριό πεδινό, με πολύ ζέστη το καλοκαίρι, μέσα στους πορτοκαλεώνες, ενώ παλαιότερα καλλιεργούσαν καπνά,κηπευτικά, βαμβάκι, πατάτες, ντομάτες, σουσάμι κ.ά.

Κάθε Πάσχα -πριν αποκτήσουμε τη Ραφήνα, πηγαίναμε εκεί. Πάντοτε, με το σιδηρόδρομο-μουντζούρι, κάνοντας 6-7 ώρες να φτάσουμε.Φεύγαμε, μόλις έκλειναν τα σχολεία και επιστρέφαμε την Κυριακή του Θωμά. Δύο βδομάδες, σχετικό μαρτύριο για μένα, καθώς δεν άντεχα νηστείες, λειτουργίες και τα σχετικά. Κρυφά η μητέρα μου, για να μη μας δουν, μου έδινε, σαλάμια και τυριά....για να αντέξω. Αυτές τις διακοπές, οι δικοί μου τις απολάμβαναν.

Όταν ήμουν σε μικρότερη ηλικία, κανά δυό καλοκαίρια παραθερίσαμε στο περιβόλι τους στο Μπολάτι και στο χωριό. Πολλές θύμισες εκείνα τα καλοκαίρια. ΄Ισως από τα καλύτερα καλοκαίρια της παιδικής μου ηλικίας. Το περιβόλι με το πηγάδι, τις κουτσούμπες, το άλογο να γυρίζει γύρω-γύρω, τα πολλά νερά, να φτιάχνω σωλήνες νερού με τα κοτσάνια των κολοκυθιών, τη σούστα με το άλογο, πηγαίναμε στο χωριό Παναρίτη που ήταν τα αδέλφια της θείας και σε γλέντια, πάντοτε ήμασταν στο πανηγύρι στο Κεφαλάρι με φαγοπότι στο ύπαιθρο, βόλτες μέσα στο ΄Αργος, είδαμε κάποιες παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο του ΄Αργους, ανάβαση και κατάβαση στο Παλαμήδι στο Ναύπλιο με τα1000 σκαλοπάτια (δεν υπήρχε τότε δρόμος μέχρι ψηλά)και επισκέψεις σε άλλους συγγενείς στο χωριό, στο ΄Αργος (Πηλικίγκος, Ξιξής)και στη Νεμέα (Ξιξής). Ο θείος ο Κώστας, η θεία Ανδριανή και η Κατίνα μας αγαπούσαν πολύ και μας φιλοξενούσαν με το παραπάνω. Και αυτοί ερχόντουσαν στην Αθήνα και τους φιλοξενούσαμε. Αμοιβαία ήταν και τα δικά μας αισθήματα γιαυτούς.Τότε, δούλευαν πολύ σκληρά με τις αγροτικές ασχολίες. Συλλογή καπνού, σκάψιμο, σκάλισμα,ξεβοτάνισμα, συγκομιδές, οργώματα, φυτέματα, λίπανση κ.ά. Από ξημερώματα μέχρι που έπεφτε ο ήλιος. Πραγματικά αξέχαστες αναμνήσεις.

-Καλοκαιρινές διακοπές και εκδρομές

Ανέκαθεν παραθερίζαμε τα καλοκαίρια δύο με τρεις μήνες. Τότε υπήρχε η τάση να παραθερίζουν οι περισσότεροι σε αντίσκηνα. Αρχικά, ο καλύτερος προορισμός ήταν η θάλασσα, ενώ αργότερα η προτίμηση ήταν το βουνό. Η πρώτη θύμισή μου είναι από το Καβούρι της Βουλιαγμένης. Αμέτρητες οι φωτογραφίες. Αλλά και οι συγγενείς(π.χ.Ερασμία, Αργύρης, γιαγιές Αμαλία και Ελένη), φίλοι (π.χ. Κοντέας, Χάνος)και γείτονες (π.χ. Φωτούλα) που μας επισκέπτονταν για μια ή περισσότερες μέρες.Μπάνια, τσιμπούσια, τραγούδια και γέλια. Για πόσιμο νερό υπήρχαν οι νερουλάδες που το έφερναν σε τενεκέδες πάνω σε γαϊδούρια ή μουλάρια. Υπήρχαν και περιπλανώμενοι μανάβηδες. Και για τουαλέτα, ένας λάκκος, τέσσερα παλούκια με λινάτσα περιτριγυρισμένα, για να μη φαινόμαστε, κάποιος κουβάς με νερό ή χώμα και απαραίτητα ο ασβέστης για......την απολύμανση. Κοκαλιάρη θυμάμαι τον εαυτό μου και πολύ χονδρή τη θεία Ερασμία. Ανέμελες και ωραίες παιδικές διακοπές.Συνήθως, τον πατέρας μας το βλέπαμε το Σάββατο βράδυ, καθώς δούλευε όλη τη βδομάδα και δεν ερχόταν. Μετά, η τάση ήταν το βουνό. Χιλιάδες οι κατασκηνωτές στην Πεντέλη. Θυμάμαι ότι γινόταν μάχη για την καλή τοποθεσία.Αλλά υπήρχε ο σεβασμός, η κατανόηση κα η ευγένεια μεταξύ των παραθεριστών, αφού σε άφηναν να εγκατασταθείς στην παλιά σου θέση από τη μια χρονιά στην επόμενη.Ωστόσο, για να κατασκηνώσεις, πέρναγες από γιατρούς, πλήρωνες κάποια χρήματα στο μοναστήρι που ήταν ο ιδιοκτήτης της έκτασης και έτσι σου έδιναν την άδεια για την καλοκαιρινή σου εγκατάσταση. Εκεί στην Πεντέλη κατασκήνωνε όλη η οικογένεια Δέδε (ξαδέλφια του πατέρα μου) με ένα πολύ μεγάλο αντίσκηνο. Νερό για λάτρα το παίρναμε από τις πολυάριθμες πηγές που υπήρχαν κατά μήκος των ρεμάτων της περιοχής, ενώ το πόσιμο μας το έφερνε ο νερουλάς. Και εδώ στη Πεντέλη οι ίδιοι και περισσότεροι επισκέπτες και παρέες. Θυμάμαι ότι κάναμε και ...προέκταση του αντίσκηνου, για να χωράμε. Και όταν ήταν συννεφιασμένος ο ουρανός, σε όλη την περιοχή....άκουγες ντάμπα-ντούμπα, για να φύγει η σκόνη από τα αντίσκηνα και για να ξεπλυθούν από τη βροχή. ΄Ομως, πολύ αργότερα τα επόμενα χρόνια καταλάβαμε ότι αυτή η πρακτική ήταν ότι έπρεπε για να στάζει το αντίσκηνο στη βροχή.

Μετά τα καλοκαίρια της Πεντέλης, προσκολληθήκαμε για αρκετά χρόνια στο αμπέλι του μπαρμπα-Γιάννη του Μουστάκη (ο γιό του ήταν βοηθός του πατέρα μου στο εργοστάσιο όπου δούλευαν) στο Μορτερό Εκάλης-Ν. Ερυθραίας.

Οι ημερήσιες ή διήμερες εκδρομές, πάρα πολλές. Μεταφερόμαστε όλοι, συγγενείς, φίλοι και γνωστοί με φορτηγά. Αλλά και εφόδια για το φαϊ και το κρασί, τραπέζια, καρέκλες, κουβέρτες σεντόνια και μαξιλάρια. Αξέχαστες στιγμές με τραγούδια,όργανα (ο πατέρας μου ...γρατζουνούσε μια κιθάρα), αστεία, γέλια. Ωροπός, Αγ.Απόστολοι,Κινέττα, Μ. Πεύκο, Λούτσα κ.ά.

- ΄Αλλες αναμνήσεις

Κατά την παιδική ηλικία, ήταν ξεχωριστές στιγμές, όταν πηγαίναμε στο εργοστάσιο όπου εργαζόταν ο πατέρας μου (εριουργείο Μηναϊδη-Φωτιάδη, οδός Ιακωβάτων και Ιωνίας στα Πατήσια. Με καμάρι ο πατέρας μου με ξεναγούσε, μου έδειχνε μηχανές, μου έλεγε με περηφάνια για τις βλάβες που αποκατάστησε και για εκείνες που τον ταλαιπωρούσαν.Εκεί θυμάμαι και το νονό μου, τον Τάσο Παπουτσή, όταν υπήρχε η μεγάλη ατμομηχανή που έδινε ενέργεια στο εργοστάσιο.